گفتاوردی درباره ی نوروز (عیدتون هم مبارک)

به نام خدا

ابتدا مقدمه ای که در کتاب  "مفاتیح الحیاة"  آیت الله جوادی آملی در باره ی سنت ها آمده را با هم میخوانیم: (در ضمن پی نوشت هم خوانده شود)

*پیشاپیش از پا برهنه دویدن وسط  نوشته های معظم له پوزش می طلبم 

سنت ها

در میان ملت ها و اقوام و پیروان ادیان و مذاهب، سنت ها و رسم هایی از گذشته دور تا کنون در کار بوده و هست که برخی از آن ها پسندیده و برخی ناپسندند.

سنت های پسندیده مصداق این حدیث شریف هستند که پیامبر گرامی صل الله علیه و اله و سلّم فرمود:

 « مَنْ سَنَّ فِی الإِسْلامِ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَأَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا بَعْدَهُ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیْءٌ »

«هر که راه و رسم نیکویی را بنیان نهاد، در پاداش عمل به آن تا روز قیامت سهیم است بی آنکه از اجر دیگران کاسته شود.»

 ( الکافی، ج۵، ص۹  )

سنت های ناپسند نیز مصداق حدیثی دیگرند که آن گرامی فرمود:

« مَنْ سَنَّ سُنَّة سَیِّئَة فعَلَیْهِ مِثْل وِزْر کُلّ مَنْ عمل بِهَا إِلَى یَوْم الْقِیَامَة» 

 « هرکس روش زشتی را پایه گذاشت، در کیفر و پیامد عمل به آن تا روز قیامت شریک است. »

( بحارالانوار، ج۷۱، ص۲۰۴ )

نوروز

نوروز به معنای روز نو است و در اصطلاح رایج این مرز و بوم به نخستین روز فروردین و رسیدن آفتاب به برج حَمَل و آغاز بهار، نوروز گفته می‌شود. برای این روز در میان ایرانیان و برخی اقوام و کشورهای دیگر آداب و رسومی وجود دارد. احادیثی که در منابع روایی درباره این روز آمده اند با صرف نظر از سند آنها، به لحاظ محتوا متعارض هستند؛ برخی آن را تایید (1) و برخی نفی کرده اند. (2)
با توجه به مطالبی که درباره اصل زمان و تغییر آن در عنوان اشارات گفته می‌شود به نظر می‌رسد رد و تایید در این روایات به لحاظ رسم‌های ناپسند و پسندیده نوروز باشد؛ یعنی روایات نفی درباره سنت‌های نادرست باشد و روایات تایید، سنت‌های خوب آن را تایید می‌کند.
این احتمال هم وجود دارد که روایات تایید، شاید به جهت نزدیک بودن این روز با حادثه غدیر و ولایت امیرمومنان(ع) باشد چرا که بر اساس برخی محاسبات ریاضی و نجومی، جریان غدیر در سال دهم هجرت در روز 27 اسفندماه بوده است. (3) پیامبر اکرم (ص) نیز تا سه روز جهت بیعت گرفتن در سرزمین غدیر درنگ فرمودند (4) پس نوروز در سال دهم هجری هم‌زمان با غدیر بود.
گفتنی است برخی از سنت‌های خوب آن در شمار اموری است که اسلام به صورت کلی بر آن‌ها تاکید دارد؛ مانند نظافت و خانه تکانی، نیکوکاری، کمک به نیازمندان، به ویژه خویشان و بستگان، توجه به سالمندان، مهر و محبت به یکدیگر، صله رحم و دید و بازدید دوستان که بسا از این طریق کینه‌های دیرین زدوده می‌شوند و نیز از سنت‌های خوب آن، روی آوردن به پاکی و طهارت معنوی است که مومنان با رفتن به قبرستان و اماکن مذهبی و زیارتگاه‌ها به ذکر و دها می‌پردازند و دعای «یا مُقلّبَ القلوبِ و الأبصار یَا مُدبِّرَ اللیلِ و النَّهارِ  یا مُحوِّلَ الحَولِ و الأحّوَالِ حَوّل حالَنا إلى أحسَنِ الحَالِ» ورد زبانشان است.
بخشی از روایاتی که به امور یاد شده ترغیب دارند در (بخش‌های مختلف) کتاب مفاتیح الحیات آمده است و برای نمونه به روایتی درباره صله رحم بسنده می‌شود:
امام باقر(ع) فرمود: صله رحم موجب پاکی اعمال و رشد دارایی و دفع بلا و آسانی حساب و تاخیر اجل می‌شود. (5)

یادداشت تایپیست: ایشان در بخش اشارات  همین کتاب بیشتر در این باره توضیح میدهند که خواندن آن به علاقه مندان توصیه میشود!!!!!! 

و همچنین سنت بعدی مورد بحث ایشان سنت چهار شنبه سوریست که در پست قبل خدمتتان ارائه شد

پی‌نوشت‌ها: =========================================================

1- عن معلَّی بن خنیس عن مولانا الصادق(ع) فی یوم النَّیروز قال إذا کان النَّیروز فاغتسل و ألبِس أنظَف ثیابک و تطیَّب بأطیب طیبک... (وسائل الشیعه، جلد 8، ص 172)

+++با اجازه ی نویسنده من اینجا فارسی سه روایت از چند روایتی که هست  رو میزارم:(در ضمن باید بگم که روایات عربی بسیار طولانی بوده و به دلیل بی حوصله گی تایپیست و همچنین ناکارامدی آن برای خواننده  آورده نشده)

امام صادق ـ علیه السّلام ـ به معلی فرمود: روز نوروز، روزی است که رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ برای امام علی ـ علیه السّلام ـ در غدیر پیمان گرفت و مردم به ولایت او اعتراف کردند، خوشا به حال کسی که بر آن پیمان باقی ماند و بدا به حال کسی که آن عهد را شکست. روز نوروز، روزی است که رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ امام علی ـ علیه السّلام ـ را به وادی جن فرستاد و او از آنها عهدها و پیمانها گرفت. روز نوروز، روزی است که بر خوارج غلبه یافت و ذو الثدیه را کشت. روز نوروز، روزی است که قائم ما از اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ قیام خواهد کرد و خداوند او را بر دجال پیروز خواهد نمود و دجال را بر کناسة کوفه به دار خواهد زد. هیچ نوروزی نخواهد آمد جز آن که ما انتظار فرجی در آن داریم. این از روزهای متعلق به ماست که فارسیان آن را حفظ کردند و شما آن را ضایع کردید.
(بحار الانوار، ج 56، ص 91)

معلی بن خنیس گوید: در روز نوروز بر امام صادق علیه السلام وارد شدم، ایشان فرمودند که آیا این روز را می شناسی؟ عرض کردم: فدایت گردم این روز، روزی است که غیر عربها (ایرانیان) آن را گرامی داشته و به یکدیگر هدیه می دهند، امام صادق، علیه السلام، فرمودند: قسم به خانه عتیقی که در مکه هست این (تعظیم و هدیه دادن) ریشه طولانی و قدیمی دارد و برای تو آن را توضیح می دهم تا از آن مطلع شوی، گفتم: ای آقای من چنانچه این مطلب را از تو بیاموزم برای من بهتر از زنده شدن مردگانم و مردن دشمنان من است. حضرت فرمود: ای معلی! نوروز، روزی است که خداوند در آن از بندگان خویش میثاق گرفت که جز او را عبادت و پرستش نکرده و به او شرک نورزند و به فرستادگان و پیامبرانش و نیز ائمه هدی ایمان بیاورند. نوروز اولین روزی است که خورشید در آن طلوع کرد و باد در آن وزیدن گرفت و در آن روز درخشندگی زمین خلق شد. نوروز روزی است که کشتی نوح بر کوه جودی کناره گرفت و نوروز روزی است که افرادی که از خانه های خود خارج شده و به آزمایش الهی از دنیا رفتند، مجددا به دنیا بازگشتند. در این نوروز است که جبرئیل بر پیامبر اکرم، صل الله علیه وآله، نازل شد و درست در همین روز است که پیامبر اسلام، حضرت علی را بر شانه خود گذاشت تا او بتهای قریش را از بیت الحرام پایین کشید و آنها را درهم شکست.(بحار الانوار ج56 ، ص 119-120)

 

در مصباح المتهجد روایت زیر را از معلی بن خنیس از امام صادق (ع) در روز نوروز آورده که غسل کن، پاکترین جامه خود را بپوش، عطر بزن و آن روز روزه باش‏، بعد از این که نوافل و ظهر و عصر را خواندی چهار رکعت نماز بجا بیاور که در رکعت اول یک مرتبه حمد و ده مرتبه "انا انزلناه" و در رکعت دوم یک مرتبه حمد و ده مرتبه "قل یا أیها الکافرون" و در رکعت سوم یک مرتبه حمد و ده مرتبه "قل هو الله أحد" و در رکعت چهارم یک مرتبه حمد و ده مرتبه "قل أعوذ بربّ النّاس" و "قل أعوذ بربّ الفلق" خوانده می شود بعد از اتمام نماز سر به سجده می گذاری و خدا را شکر می کنی و از خداوند می خواهید که گناه پنجاه سالتان را ببخشد. (وسائل الشیعه، ج 8، ص 173)

2- و حُکِی أنَّ المنصور تقدَّم إلی موسی بن جعفر بالجلوس للتهنیه فی یوم النیروز و قَبْض ما یحمل إلیه فقال إنّی قد فتَّشت الاخبار عن جدّی رسول الله(ص) فلم أجد لهذا العید خبراً... (مناقب آل ابی طالب، ج 4، ص 318؛ بحارالانوار، ج 48، ص 108) 

3- دمع السجوم، شعرانی، ص 202؛ هیئت و نجوم اسلامی، زمانی، ص 58 - 62.
4- أوصلوا البیعه و المصافحه ثلاثاً. (بحارالانوار، ج 37، ص 217)
5- الکافی، ج 2، ص 150.